بی‌بی‌سی در برنامه پرگار به موضوع نوستالژی و آثار سینمای قبل از انقلاب ایران پرداخته است.
برنامه این هفته "پرگار" بی‌بی‌سی فارسی با اجرای "داریوش کریمی" و با دعوت از "عرفان ثابتی" و "فرهاد گوهردانی" به موضوع نوستالوژی
پرداخت. در این برنامه عرفان ثابتی که دارای نگرش
هایبه ظاهر معتدل‌تری بود ضمن ارائه تاریخچه مطرح شدن مفهوم نوستالژی معتقد بود که
نوستالژی ابزاری است برای سیاست عوام فریبانه بر اساس گذشته‌ای موهوم. او ضمن
انتقاد از فیلم فارسی‌های عصر پهلوی که به عنوان حسن نوستالژیک از سوی مجری و
فرهاد گوهر دانی معرفی شد گفت" فیلم‌هایی مانند قیصر نمادی است از قانون گریزی، نمادی است
از انفعال زن. باید توجه داشت که بخش زیادی از مردم دیگر نمی‌خواهد به این فرهنگ
برگردند".
او در ادامه برنامه گفت که این شعارهایی که برخی در نوستالژی فیلم قیصر در مرگ
ناصر ملک سر دادند و یا آن اتفاق‌ها در مورد دختر رقصنده که مدتی پیش رقم خود، می‌آیند
و می‌روند و چندان نباید آنها را جدی گرفت. البته در نهایت عرفان ثابتی نیز ضمن
انتقاد به آیت الله خمینی و انقلاب ایران رویکرد همراهانه خود را در کلیت با اتاق
فکر برنامه پرگار نشان داد. اعجاب آور آنکه او بدون ارائه هیچ گونه سند و مدرکی بی
قانونی تبلیغ شده در فیلم قیصر را به عنوان عامل به‌وجود آورنده انقلاب اسلامی و
جمهوری اسلامی معرفی کرد و دوران طلایی امام خمینی را دوران "هیتلری" و "آلمان نازی" نامید!
دیگر میهمان برنامه فرهاد گوهردانی که از چهعره‌های سکولار و تندروی مخالف
حکومت ایران محسوب می‌شود ضمن دفاع از مفهوم نوستالژی مدعی اثرگذاری آن برای حفظ
عناصر هویت گذشته و سیاست مداراجویانه شد. او نوستالژی را محصول شکاف میان وضع
موجود و و ضعیت مطلوب و عدم تعادل در جامعه دانست. او ضمن دفاع از فیلم فارسی‌های
مبتذل زمان پهلوی مدعی شد که فرهنگ تبلیغی در این فیلم‌ها بخشی از فرهنگ فاخر عامه
در ایران است. گوهردانی همچنین مدعی شد که این فیلم‌ها نمودی از فرهنگ تاریخی
عیاری در ایران است! او ممنوع التصویری ناصر ملک مطیعی و مخالفت جمهوری اسلامی با
این ارزش‌ها را عامل فروپاشی این سیستم خواند.
اما در این بین مجری برنامه ضمن حمایت از مواضع رادیکال‌تر فرهاد گوهردانی بر
علیه جمهوری اسلامی بارها به بهانه مطرح شدن یک شعار در مراسم تدفین ناصر ملک
مطیعی ضمن تحریف فیلم قیصر بحث را سیاسی و در جهت تخریب جمهوری اسلامی پیش می‌برد
به طور مثال داریوش کریمی ادعا کرد: " شعار قیصر کجایی مردم را کشتند نوعی نگاه نوستالژیک و
سیاسی است. ممنوع التصویری ناصر ملک مطیعی و سینمای فیلم فارسی از سوی جمهوری
اسلامی سرکوب فرهنگ عامه و فاخر ایرانی بود. نوستالژی از مفهومی فردی تبدیل به
مفهومی سیاسی در جامعه ایران شده است". جالب آنکه مجری در انتهای برنامه ضمن اعتراف به موضع
پارادوکسیکال این برنامه پرگار، ضمن انتقاد از پیش فرض اولیه خود در مورد فیلم
قیصر و نگرش دو میهمانان برنامه اعلان کرد که مفهوم نوستالژی بعد ملی ندارد، بلکه این
مفهوم تنها برخی نسل‌ها و طبقات جامعه را در بر می‌گیرد.
در مجموع اگرچه داریوش کریمی در انتهای برنامه خود بر بخشی از انتقادهای
ساختاری بر موضوع انتخاب شده پرگار اعتراف می‌کند اما نکته مهمی که او و اتاق فکر بی‌بی‌سی
فارسی از ترتیب دادن این خیمه شب بازی سیاسی در پی سانسور آن بود دفاع از ارتجاع و
بازگشت به گذشته بود و نه مفهومی به نام نوستالژی.
به عبارت دیگر باید گفت که معنای مفهوم نوستالژی با آنچه که در این برنامه
ترسیم شد کاملاً متفاوت است. به نظر می‌رسد که علت بار منفی ارتجاع و بازگشت به
گذشته در فرهنگ سیاسی ایرانیان اتاق فکر بی‌بی‌سی فارسی تلاش کرد تا به جابجایی
مفاهیم دست بزند و برای مخالفت با تجربه جمهوری اسلامی و حمایت از بازگشت به تجربه
رژیم پهلوی به مفهوم نوستالوژیچنگ بیندازد.
این موضع پارادوکسیکال این رسانه موزی انگلیسی در حالی است که بی‌بی‌سی فارسی
همواره مدعی حمایت گر تجدد و غرب گرایی به عنوان مفهومی متضاد با تجدد بوده است.
همچنین علی رغم تلاش رسانه‌های فارسی زبان ماهواره‌ای برای پررنگ کردم فیلم فارسی‌های
چیپ و مبتذل پیش از انقلاب به عنوان حسی نوستالژیک باید اذعان داشت که:
اولاً، فیلم‌هایی همچون قیصر تنها برای بخشی از نسل بالای چهل سال ایرانی‌ها و
آن هم در میان بخش‌های خاصی از طبقات اجتماعی قشر متوسط رو به پایین جامعه دارای برخی
همراهی‌هاست. فیلم فارسی‌های دهه 1340 و 1350 به هیچ عنوان برای نسل‌های دهه 1370
و 1380 ایران هیچ حسی را بر نمی‌انگیزد.
دوماً، همین فرهنگی که بی‌بی‌سی فارسی آن را فرهنگ فاخر ایرانی در این فیلم‌ها
می‌خواند در همان دهه 1340 و 1350 توسط بخش بزرگی از جامعه ایرانی پس زده شده است.
به واقع به علت مذهبی بودن جامعه و تبلیغ فحشا و انتشار تصاویر غیراخلاقی در سینما
و تلویزیون رژیم پهلوی، بخش عظیمی از مردم سینما رفتن و داشتن تلویزیون را تحریم
کرده بودند.
مشاهده نظرات