شبکه فارسی زبان بیبیسی در برنامهای ویژه به بهانه گفتگو با یک فعال عرصه موسیقی، تاریخ و سابقه موسیقی در ایران را هدف سیاهنمایی خود قرار داده است.
به گزارش بیبیسی پرشین؛
شبکه فارسی زبان بیبیسی در برنامه "به
عبارت دیگر ویژه" این هفته به سراغ یکی دیگر از ایرانیان حاضر در کانادا رفته
است؛ جایی که به بهانه معرفی یکی از فعالان عرصه موسیقی و گفتگو با وی، سابقه و
تاریخ موسیقی ایران مورد سیاهنمایی و گاهی تمسخر واقع شده است.
"عنایت فانی" مجری این برنامه در
توضیحات اولیه برای معرفی میهمان خود میگوید: «مهمان من در این برنامه به عبارت
دیگر ویژه یکی از معدود زنان آهنگساز ایرانی است که برای بیش از چهل فیلم آهنگ
ساخته و چند سال قبل هم آلبومی از ساختههایش با نام "دیالوگ" منتشر
کرد. "شیدا قرچهداغی" در کودکی و در خانهاش با موسیقی کلاسیک اروپایی
آشنا شد و نواختن پیانو را نزد معلمان روش و ارمنی آموخت. در اوایل دهه چهل
خورشیدی برای تحصیل در رشته موسیقی به وین رفت و ده سال بعد به ایران بازگشت و در
کنار آهنگسازی و پیانونوازی به تدریس موسیقی پرداخت. "شیدا قرچهداغی"
از پایهگذاران بخش موسیقی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان بود و برای بسیاری
از فیلمهای انیمیشن این کانون آهنگ میساخت.»
اما هدف اصلی در لابلای گفتگوی وی با مهمان خود
دنبال شد؛ جایی که شاهد سوالات جهتدار وی و پاسخهای معنادار مهمانش بودهایم.
"شیدا قرچهداغی" در پاسخ به اینکه
در دوران وی موسیقی در ایران به چه شکلی دوام داشته است، با اشاره به انزوای
موسیقی در ایران، تنها اساتید این رشته را معلمین خارجی معرفی میکند که تنها مرجع
و منبع انتقال آموزشهای موسیقی در ایران بودهاند؛ وی در این باره میگوید: «اولین
معلمین موسیقی همه یا روس یا ارمنی بودند و یا اروپایی بودند.»
در جایی دیگر او موضوع مذهب و عدم جایگاه
اجتماعی موسیقی در ایران را هدف گرفته و تأکید میکند: «هر نوع موزیکی که اجرا
میشد در زیرزمینها بود و مخفیانه بود و از نظر مذهبی چندان رواج نداشت.»
"قرچهداغی" در ادامه در پاسخ به نقش
موسیقی ایرانی در فعالیتهایش هرچند ادعا میکند که تماما از موسیقی ایرانی
اثرپذیرفته است، اما با نوع و لهن بیانی تمسخرآمیز، بر عدم استفاده از دستگاهها و
ابزارآلات موسیقی اصیل ایرانی در فعالیتهایش تأکید کرده و با ابراز مخالفت با
هرگونه استفاده از این هنر در عرصه موسیقی پاپ و کلاسیک، میگوید: «در آثار ساخته
شده برای کانون پرورش یک مقدار سنتور و عود و تار استفاده کردم اما به نظرم کار
درستی نیست.»
اما بررسی تاریخ موسیقی در ایران نشان میدهد که
در دورانی که اروپاییان هیچ آشنایی با موسیقی نداشتند، این هنر در میان ایرانیان
از جایگاهی ویژه برخوردار بوده است.
ابیات موجود در شاهنامه فردوسی نشان دهنده علاقه
شخصیتهای مشهور و دارای جایگاه و حتی مردم به سازهای موسیقی است.
این موسیقی به قدری در زندگی مردم ورود میکند
که اسناد موجود آن را در دوران هخامنشیان به سه نوع موسیقی بزمی، رزمی و مذهبی
تقسیم کردهاند؛ حتی در مراسمهای عبادی زرتشتیان آن زمان از سازهای ضربی شبیه
"جاز" در موسیقی پاپ استفاده میشده است.
در دوره اشکانیان موسیقی از جمع خواص و درباریان
خارج شده و به جمع اقشار مختلف مردم کشیده شد که در جریان آن شاهد حضور بخشیها،
گوسانها و ... بودیم.
در دوران عباسیان هنر موسیقی بیش از پیش جلا
یافت و اساتید برجستهای نظیر ابوالفرج اصفهانی،
عبدالقادرمراغی، قطب الدین محمود شیرازی، حکیم ابونصر فارابی و صفی الدین ارموی و
... مطرح و در تاریخ موسیقی ایران ماندگار شدند.
در دوران معاصر نیز ایران
اساتید برجسته موسیقی را شناخته است که هرکدام به نوعی در پیشرفت این هنر در ایران
اثرگذار بودهاند و طبیعتا این تصور که پیش از مهمان بیبیسی هیچ کس نبوده و هیچ
حرکتی در این عرصه اتفاق نیفتاده است، کاملا جهتدار و اشتباه است.
استاد "غلامحسین
بنان"، خوانندهٔ موسیقی کلاسیک ایرانی است که از سالهای ۱۳۰۶ تا سال ۱۳۴۷ در
زمینهٔ موسیقی ملی ایران فعالیت داشت. او عضو شورای موسیقی رادیو، استاد آواز
هنرستان موسیقی تهران و بنیانگذار انجمن موسیقی ایران بودهاست.
استاد "جلال تاج
اصفهانی" که در سال ۱۲۸۲ متولد و در سال ۱۳۶۰ دار فانی را وداع گفت، یکی دیگر
از این چهرههاست.
استاد "روحالله
خالقی" نیز یکی دیگر از اساتید موسیقی ایرانی، آهنگ ساز، موسیقیدان و پژوهشگر
این عرصه است که در سال 1344 از دنیا رفت.
استاد "هوشنگ
ظریف" که در سازهای تار و تنبک بیبدیل است، استاد "هوشنگ کامکار"
که در عرصه موسیقی سنتی ایرانی اثرگذار بوده، استاد "حبیبالله بدیعی"
که در ساز ویولون بینظیر بود، استاد "مرتضی حنانه" موسیقیدان و
آهنگساز موفق و برجستهای که در سال 1368 درگذشت، استاد "محمدرضا لطفی"
که در عرصه موسیقی سنتی ایران و سازهایی نظیر سهتار، کمانچه و ... بینظیر بود،
استاد "محمد نوری" که در موسیقی کلاسیک استادی غیرقابل انکار بود و ...
تنها بخشی از داشتههای هنر موسیقی ایران هستند که به این بخش از تاریخ کشورمان
سابقهای با ارزش بخشیدهاند و نمیتوان به راحتی از کنارشان عبور کرد.
بگذریم از این که موسیقی
اصیل ایرانی، هنوز که هنوز است و در عصر تکنولوژیهای عجیب و غریب نیز، در سراسر
ایران و جهان مردم را به سالنها کشانده و مجذوب خود میسازد.
مشاهده نظرات