کودتایی که هم «کودتا» بود و هم نبود

کودتای ۱۵ جولای ۲۰۱۶ اولین کودتایی نیست که در ترکیه رخ می‌دهد. ترکیه امروزی که «کمال آتاتورک» در اکتبر ۱۹۲۳ تأسیس کرد و آنکارا را به‌عنوان پایتخت این کشور قرارداد تا به امروز شاهد پنج کودتا بوده است که اولین آن ۲۷ می ۱۹۶۰ اتفاق افتاد؛

اما آن چیزی که کودتای اخیر را باوجود ناموفق بودنش از سایر کودتاها متمایز می‌کند شاید حضور «رجب طیب اردوغان» در قدرت باشد. اردوغانی که اگر بخواهیم علل ثباتش در قدرت و محبوبیتش در بین مردم ترکیه را بررسی کنیم قطعاً پس از توسعه و رونق اقتصادی ترکیه باید به مسئله مهار و محدود کردن ارتش ترکیه در امور داخلی و سیاسی کشور اشاره‌کنیم. به همین جهت است که کودتا کمی غیرقابل‌تصور و باور به نظر می‌رسید.
اما ورای تحلیل‌های مختلفی که در خصوص این مسئله، به‌خصوص تحلیل‌هایی که از سوی دولت ترکیه مبنی بر نقش «فتح‌الله گولن» و جنبش موسوم به گولن ها در پشتیبانی از این کودتا مطرح می‌شود و بعضاً تحلیل‌هایی که انگشت اتهام را به سمت حزب عدالت و توسعه و شخص اردوغان می‌برند و وی را متهم به طراحی این کودتا برای ایجاد محبوبیت بیشتر و همچنین تصفیه‌حساب با ارتشیان و طرفداران گولن در داخل ترکیه می‌کنند. به نظر می‌رسد کودتای ترکیه از جنس کودتا بود به آن جهت که اولاً ژنرال‌ها این کودتا را رقم زدند هرچند در ساعات ابتدایی کودتا رسانه‌های وابسته به دولت ترکیه سعی کردند کودتاچیان را نظامیانی با درجات پایین نظامی معرفی کنند ولی دستگیری‌های بعدی ثابت کرد که ژنرال‌های ارشد ارتش نقش پررنگی در این کودتا ایفا کرده‌اند. دوما اهداف این کودتا به جهت سنتی از جنس کودتاهای سابق ترکیه بود که نمود آن را باید در بیانیه ابتدایی کودتاگران، آنجایی که آن‌ها هدف خود را بازگرداندن «اعتبار و حیثیت و تدوین قانون اساسی جدید» عنوان می‌کنند دید. ارتش ترکیه در تمام کودتاهای پیشین دلیل اصلی که برای اقدام خود برشمرده «برقراری نظم و ثبات در کشور» بوده است. پرواضح است که بخشی از ارتش و جریان سکولار از این روزهای ترکیه ناراضی‌اند آن‌ها از نقش‌آفرینی دولت ترکیه و حمایت‌هایش از جریانات تکفیری در منطقه و بازگشت ضرب آن به فضای داخل کشور ناخرسند اما این تنها دلیل نیست، بلکه تلاش‌های اردوغان برای تغییرات داخلی ازجمله تلاش برای تغییر در قانون اساسی و حرکت به سمت حکومت ریاستی هم دلیل دیگر این اقدام است؛ در این میان اما کودتاچیان دو اشتباه بزرگ محاسباتی داشتند اول آنکه آن‌ها نه‌تنها ساختارها و جریانات سیاسی کشور را با خود همراه نکردند بلکه حتی در میان ارتش هم یک اقلیت محسوب می‌شدند و نتوانستند ساختارهای نظامی را با خود همراه کنند دومین نکته‌ای که آن‌ها در نظر نگرفتند نقش مردم بود مردمی که در این سال‌ها اردوغان و دولتش را موردحمایت بسیار قرار داده‌اند. مشاهده نظرات

هم رسانی

چگونه می‌توانید این مطلب را به دیگران برسانید؟