نگاهی به تقابل حوزه نجف با استعمار انگلیس در تاریخ معاصر

درحالی‌که بی‌بی‌سی فارسی تلاش می‌کند جریان حوزه نجف و خاستگاه آن را در تقابل با جریان حوزه قم قرار دهد، در تاریخ معاصر مواردی از مبارزات خونین بین حوزه نجف و استعمارگران انگلیسی حاضر در عراق وجود دارد.

در یادداشتی که تخت عنوان "نقش آیت‌الله سیستانی در افزایش مسئولیت اخلاقی جنگ با داعش" به قلم "علی معموری" در وب‌سایت بی‌بی‌سی فارسی منتشرشده است حوزه نجف این‌گونه توصیف‌شده است:
"جریان عمومی حوزه نجف در مخالف با دخالت مستقیم روحانیون در امور دولتی بوده است. سابقه این جریان را می‌توان در تاریخ کهن این نهاد دینی شیعی جستجو کرد و به نمونه‌های مشابهی از شیوه برخورد با حاکمان سنی عثمانی، سلطنت شیعی ایران و رژیم‌های سکولار مدرن در عراق و حتی در دوره پس از ۲۰۰۳ یافت"
اما این روایتی ناتمام و حاوی سانسورهایی از تاریخ است.
اگر به گذشته بازگردیم، به سال 1918م/1336ق.، دوران حاکميت انگلیسی‌ها بر غالب بخش‌های سرزمين عراق. در اين زمان شهر نجف نقش مرکزيت يک قيام مردمي را ايفا کرد که به “قيام نجف عليه انگليس“ نام بردار شد. حضور هدايتگر و نقش تعیین‌کننده عده‌اي از روحانيان در قيام مسلّم به شمار می‌آید. انقلابيان موفق به سازمان‌دهی يک تشکل سياسي شدند و نام آن را “جمعيت نهضت اسلامي“ نهادند. عده‌ای از علما، بزرگان، طلاب، پیشه‌وران و تهيدستان به نهضت پيوستند. شعله‌هاي قيام در نجف زبانه کشيد. اعضاي شاخه نظامي “جمعيت“ در اولين اقدام مسلحانه سروان مارشال، فرماندار انگليسي، را نشانه گرفتند. در پي ترور مارشال، نيروي نظامي انگليس، با ايجاد يک کمربند امنيتي و نظامي، شهر نجف را به محاصره درآورد. اين محاصره مدت چهل‌وشش شبانه‌روز به درازا انجاميد. سران شاخه نظامي دستگير شدند و حکم اعدام آنان بی‌درنگ صادر شد. در اين ميان، دبير ايراني “جمعیت“ تنها عضو از کارد مرکزي “جمعيت نهضت” بود که موفق به فرار شد. خسارات جاني و مالي وارده به انگلیسی‌ها از آغاز قيام تا انجام آن بسيار بيشتر از شورشگران بود. در پي سرکوب قيام، گروهي از اهالي نجف به تبعيدگاه گسيل شدند. خبر قيام و محاصره شهر نجف اشرف به گوش اکثر مردم عراق و فراتر از مرزهاي اين کشور رسيد. مرجع بزرگ، آيت‌الله سید کاظم يزدي، در جريان واقعه، تکاپوي فراوان مبذول داشت تا آرامش به شهر بازگردد و از هتک حرمت، خونريزي و خشونت پرهيز شود.

به گمان بسياري از پژوهشگران، قيام نجف مقدمه انقلاب فراگير سال 1920م عراق است و موجبات جدي تکاپو در اندیشه نيل به آزادی و استقلال را، که در اين مقطع بروز و تجلي يافت و دو سال بعد به بار نشست، فراهم آورد. مشاهده نظرات

هم رسانی

چگونه می‌توانید این مطلب را به دیگران برسانید؟